Gomułka Władysław
Gomułka Władysław, pseud. Wiesław (6.02.1905, Białobrzegi Franciszkańskie, obecnie część Krosna – 1.09.1982, Warszawa), działacz komunistyczny i państwowy, z zawodu ślusarz.
W październiku 1956 r., bez konsultacji z Moskwą, został wybrany na I sekretarza KC PZPR. W partii jako reprezentant kierunku centrowego przeciwstawiał się wszelkim działaniom frakcyjnym, najostrzej jednak liberalnym i reformatorskim działaniom puławian, których nazywał „rewizjonistami”. Zdecydowanie zwalczał intelektualistów dążących do kontynuacji przemian demokratycznych. Uważał ich za osoby nieodpowiedzialne i szkodliwe. Nieufny wobec wszelkich prób reform ekonomicznych, które mogłyby naruszyć istniejące mechanizmy ekonomiczne. Upatrywał w nich groźbę destabilizacji i chaosu. Rosnące aspiracje konsumpcyjne społeczeństwa uważał za wygórowane i przynoszące niepożądane skutki. Stopniowo stawał się przywódcą coraz bardziej anachronicznym, odwołującym się do standardów społecznych charakterystycznych dla minionej epoki, odbiegających od aktualnych wyzwań i oczekiwań społecznych. Mimo licznych negatywnych zjawisk cechujących politykę wewnętrzną Gomułki nie doszło jednak do powrotu terroru aparatu bezpieczeństwa i prób ponownej kolektywizacji rolnictwa. Jest odpowiedzialny za przebieg wydarzeń w marcu 1968 r. w Polsce (m.in. represje wobec studentów, działania o charakterze antysemickim, zaostrzenie cenzury) i za udział Wojska Polskiego w interwencji sowieckiej w Czechosłowacji (sierpień 1968 r.), a także użycie broni przeciwko uczestnikom grudniowego buntu robotniczego 1970 roku.
Treść hasła została przygotowana przez dr Martynę Rusiniak-Karwat
na podstawie materiałów źródłowych PWN autorstwa Witolda Sienkiewicza
Bibliografia:
Andrzejewski J. (Paczkowski A.), Gomułka i inni. Dokumenty z archiwum KC 1948–1982, Londyn 1985, wyd. poza cenzurą Warszawa 1986.
Bethell N., Gomułka, his Poland and his Communism, London 1969.
Działalność Władysława Gomułki. Fakty, wspomnienia, opinie, oprac. W. Namiotkiewicz, Warszawa 1985.
Machcewicz P., Władysław Gomułka, Warszawa 1995.
Ożóg M.E., Władysław Gomułka. Biografia polityczna, t. 1, Warszawa 1989.
Ptasiński J., Gomułka u szczytu powodzenia: drugi zwrot, Warszawa 1988.
Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1967–1968, Warszawa 1999.
Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1969–1971, Warszawa 2001.
Werblan A., Władysław Gomułka. Sekretarz generalny PPR, Warszawa 1988.
Program „Obcy w domu. Wokół Marca ‘68” to cykl projektów i wystawa czasowa w Muzeum POLIN realizowany w latach 2017-2018. Jego celem stało się przywracanie pamięci o przyczynach, przebiegu i skutkach antysemickiej kampanii Marca ’68 pięćdziesiąt lat po tamtych wydarzeniach.
>> Kliknij tutaj i posłuchaj zapisów audio wybranych wydarzeń.
