Ambasada Izraela w Polsce i zerwanie stosunków dyplomatycznych z Izraelem

Tego dnia, 12 czerwca 1967 r., wezwano na spotkanie do Ministerstwa Spraw Zewnętrznych ambasadora Izraela w Polsce Dova Sattatha. Wiceminister spraw zagranicznych Marian Naszkowski przeczytał mu komunikat, w którym rząd PRL oskarżał Izrael o agresję na sąsiadujące z nim kraje arabskie. Oznajmił mu także o zerwaniu stosunków dyplomatycznych z Izraelem oraz zażądał, aby ambasador ze swoim personelem jak najszybciej opuścili Polskę. Od tego dnia aż do momentu wyjazdu pracowników ambasady izraelskiej, na prośbę Sattatha, interesy Izraela w Polsce reprezentowała ambasada Holandii.

Tego samego dnia (12 czerwca), lecz jeszcze przed oficjalnym zerwaniem przez Polskę stosunków dyplomatycznych, do kraju został odwołany wraz całym personelem ambasador Polski w Izraelu Józef Puta.

Informacje o decyzji rządu PRL dotyczącej zerwania stosunków dyplomatycznych z Izraelem opublikowano w polskiej prasie 13 czerwca.

Personel ambasady izraelskiej opuszczał Warszawę 18 czerwca w niezbyt przyjaznej ”atmosferze”. Był żegnany na Okęciu gwizdami i szyderstwami ok. 200 osób, które według relacji Polskiego Radia wyrażały „spontaniczną reakcję ludu Warszawy”, a ok. 100 osobom pozwolono wejść na płytę lotniska:

„Mimo przepisów bezpieczeństwa około setce demonstrantów, którzy przybyli na lotnisko Okęcie urzędowym autobusem zezwolono na zajęcie miejsca na płycie. Trzymali oni transparenty z antyizraelskimi hasłami. (…) Grupa Izraelczyków w towarzystwie ambasadora Holandii musiała przechodzić środkiem tłumu demonstrantów, którzy napierali na grupę, gwiżdżąc i wykrzykując ordynarne wyzwiska na przechodzących. Niektóre osoby z grupy Izraelczyków popychano i brutalnie traktowano. Całe zachowanie się wobec tej grupy było nieprzyzwoite i nieprzyjemne. Niestety, nie można powiedzieć, by władze polskie przedsięwzięły odpowiednie kroki, aby uniknąć tych nieprzyjemnych okoliczności” (Dok. 433. 1967 (prawdopodobnie) czerwiec 1967. – Protest Ambasady Holenderskiej w Warszawie na warunki, w jakich opuścił Polskę personel Ambasady Izraelskiej, [w:] Stosunki polsko-izraelskie (1945–1967). Wybór dokumentów, wybór i oprac. Sz. Rudnicki, M. Silber, Warszawa 2009, s. 713).

Wydarzenia te były jednymi z pierwszych przejawów nagonki antysemickiej końca lat 60. XX w. w PRL. Warto tutaj dodać, że kilka miesięcy później kontrwywiad MSW sporządził listę osób, które brały udział w przyjęciach organizowanych przez ambasadę Izraela w Polsce z okazji żydowskich świąt religijnych w latach 1965–1967, co w obliczu nagonki antysemickiej uznawano za co najmniej podejrzane.

dr Martyna Rusiniak-Karwat

Bibliografia:

Osęka P., Marzec ’68, Kraków 2008, s. 93.

Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006, s. 106.

Palzur M., Polsko-izraelskie stosunki dyplomatyczne: od wrogości do przyjaźni, [w:] Brzemię pamięci. Współczesne stosunki polsko-izraelskie, red. E. Kossewska, Warszawa 2009, ss. 55–56.

Stosunki polsko-izraelskie (1945–1967). Wybór dokumentów, wybór i oprac. Sz. Rudnicki, M. Silber, Warszawa 2009, ss. 698–716 (dok. 418–435).

Szaynok B., Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944–1968, Warszawa 2007.