Dworzec Gdański (obecnie Warszawa Gdańska)

Jest on utożsamiany z miejscem pożegnań z przyjaciółmi, rodziną, ostatnim obrazem Polski i miejscem początku podróży emigrantów marcowych. Dla wielu do dzisiaj pozostał symbolem ich ówczesnego losu.

Warto podkreślić, że bliska odległość Dworca Gdańskiego do Umschlagplatzu, z którego 25 lat wcześniej (w 1942 r.) odchodziły transporty do obozu zagłady Treblinka II, wywoływała falę gorzkich i złośliwych uwag.

Niektórzy, np. Antoni Słonimski, wskazywali, że to nie emigranci wyjeżdżają na Zachód, ale Polska cofa się na Wschód.

Dzięki staraniom Fundacji Shalom w 1998 r. na Dworcu Gdańskim umieszczono tablicę pamiątkową upamiętniającą Żydów i osoby pochodzenia żydowskiego, które w konsekwencji wydarzeń Marca musiały opuścić Polskę. Znajduje się na niej napis:

„Tym, którzy po Marcu 68 wyjechali z Polski z dokumentem podróży w jedną stronę »Tu więcej zostawili po sobie niż mieli« – Henryk Grynberg”. Co roku 8 marca z inicjatywy Fundacji Shalom z Gołdą Tencer na czele odbywają się w tym miejscu uroczystości upamiętniające emigrantów’68.

dr Martyna Rusiniak-Karwat

Bibliografia:

Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.

Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa 2012, s. 232.

Wiszniewicz J., Życie przecięte. Opowieści pokolenia Marca, Wołowiec 2008.