Puławianie

Nazwa pochodzi od ul. Puławskiej w Warszawie, miejsca zamieszkania kilku przedstawicieli tej frakcji i spotkań jej członków (ul. Puławska 24 i 26).

Grupę tworzyli głównie przedstawiciele aparatu władzy w okresie stalinowskim (m.in. Roman Zambrowski, Stefan Staszewski, Jerzy Albrecht, Władysław Matwin, Jerzy Morawski, Janusz Zarzycki), z których większość w okresie II wojny światowej wchodziła w skład Centralnego Biura Komunistów Polski w ZSRS. Należał do niej także Józef Cyrankiewicz, który przeżył wojnę w niemieckim nazistowskim obozie KL Auschwitz. Od 1944 r. osoby te uczestniczyły w budowie komunistycznej dyktatury PRL.

Po śmierci Stalina zmieniła się postawa puławian. Winą za terror wobec społeczeństwa polskiego zaczęli obarczać doradców sowieckich. Krytykowali Józefa Stalina i „kult jednostki” w ZSRS, podchwycili hasła liberalizacji kursu politycznego, cieszące się popularnością w społeczeństwie. Dzięki swoim wpływom w prasie i środkach przekazu oraz środowisku intelektualistów  silnie oddziaływali na opinię publiczną, dyskredytując swych konkurentów w walce o władzę. Natolińczycy w walce politycznej z puławianami wskazywali na żydowskie pochodzenie większości z nich i ich bezpośredni udział w organizowaniu zbrodniczego systemu okresu stalinowskiego. Władysław Gomułka w październiku 1956 r. umiejętnie rozgrywał konflikt między obiema frakcjami, później udzielił poparcia puławianom, by następnie stopniowo odsunąć ich od wpływów.

dr Martyna Rusiniak-Karwat
Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN

Bibliografia:

Eisler J., Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989, Warszawa 1992, ss. 61–63.

Jedlicki W., Chamy i Żydy, Paryż 1962